Uchwyć zimowe kolory: fotografowanie wschodów i zachodów słońca zimą

„Ale ja nie chcę wychodzić na zewnątrz. Jest za zimno!”

Muszę przyznać, że choć uwielbiam zimę, to zdecydowanie zdarzało mi się myśleć w ten sposób. Biorąc pod uwagę, że mieszkam w części świata, w której pięć miesięcy zimy jest czymś normalnym, polubienie się z chłodną pogodą to konieczność. Fotografowanie jest dla mnie ważną zimową aktywnością, a moimi ulubionymi momentami na robienie zdjęć są początek i koniec dnia. Często myślimy o zimie jako o nudnej i szarej. I choć czasem potrafi taka być, lód i śnieg mogą robić naprawdę niesamowite rzeczy z nasączonym barwą światłem wschodu i zachodu słońca.

Regularnie sięgam po teleobiektywy, aby fotografować krajobraz. Dzięki nim mogę uchwycić odległe obiekty i wyeliminować elementy rozpraszające uwagę. Oto panorama złożona z dwóch ekspozycji.

Planowanie i przygotowanie

Dobre ujęcie nie zrobi się samo. Wymaga wysiłku. Kiedy potrzebuję dodatkowego impulsu, aby wyjść na zewnątrz, przypominam sobie, że „zdjęcia nie przyjdą do ciebie, musisz się o nie postarać”. Aby zwiększyć szanse na sukces, wymagane jest pewne planowanie i przygotowania. Dla mnie zaczyna się to od sprawdzenia warunków na zewnątrz, ale nie ogranicza się jedynie do szybkiego spojrzenia przez okno.

Czytaj pogodę

Sprawdź szczegółową prognozę dla obszaru, w którym planujesz fotografować. Ja zwykle patrzę na prognozy godzinowe, aby zobaczyć, jak zmienia się pogoda. Często korzystam ze strony clearoutside.com, która dostarcza szczegółowych informacji na temat warunków atmosferycznych. Wygląd zachodu słońca często zależy od zachmurzenia, więc zwykle skupiam się właśnie na tej informacji. Obecność chmur wysokich zaowocuje pięknymi pastelami, które utrzymają się na niebie przez dłuższy czas, podczas gdy chmury średnie i niskie będą zabarwiać się bardziej intensywnymi kolorami, które jednak szybciej zbledną.

Widok z kosmosu

Jakkolwiek niewiarygodne się to wydaje, meteorolodzy czasami się mylą. Ale obraz satelitarny nie kłamie. Przed wyruszeniem w drogę zawsze sprawdzam aktualny obraz, na którym widoczne jest zachmurzenie, lub — jeszcze lepiej — animację, która pokazuje, jak chmury się poruszają. Pozwala mi to zorientować się, jak widowiskowy może być zachód słońca. Warto sprawdzić następujące strony internetowe:

• Dla USA - https://www.star.nesdis.noaa.gov/GOES/index.php
• Dla Kanady - https://weather.gc.ca/satellite/index_e.html
• Dla Europy - https://en.sat24.com/en/eu
• Dla całej planety - https://zoom.earth/

Gdzie jest słońce?

Jeśli skupiasz się na fotografii w lecie lub mieszkasz w umiarkowanej strefie klimatycznej, możesz nie zdawać sobie sprawy z tego, jak daleko na południe wędruje zimą słońce. Wiedza o tym, gdzie dokładnie zachodzi słońce, może mieć duży wpływ na ogólną kompozycję. Aplikacja PhotoPills lub strona internetowa [The Photographer's Ephemeris] mogą pomóc w zaplanowaniu następnej sesji zdjęciowej wschodu lub zachodu słońca.

Im dalej znajdujesz się od równika, tym większy zakres ruchu słońca możesz obserwować. W miesiącach zimowych na półkuli północnej słońce znajduje się znacznie dalej na południe i niżej wędruje po niebie.

Zapewnij sobie komfort

Nic nie przerwie zimowej sesji zdjęciowej szybciej niż niewygoda. Ubierz się odpowiednio do warunków. Możliwe, że będziesz stać w miejscu przez co najmniej godzinę, więc załóż więcej warstw niż na zwykłą zimową wędrówkę. Największym wyzwaniem jest utrzymanie dłoni w cieple. Zimowe rękawiczki fotograficzne sprawdzą się, gdy temperatura oscyluje w okolicy zera, ale nie zdadzą się na nic w temperaturach poniżej zera. Zwykle używam mocno ocieplanych rękawic, które są przystosowane do temperatury -30°C. Tak, aparat obsługuje się w nich dość niezdarnie, ale odkryłem, że zdejmowanie ich na kilka sekund w celu zmiany ustawień jest lepsze niż zakładanie cieńszych rękawiczek, które nie utrzymają ciepła dłoni przez cały czas trwania sesji zdjęciowej. W torbie na aparat noszę też kilka chemicznych ogrzewaczy do rąk. Rzadko z nich korzystam, ale są dobrym zabezpieczeniem dla dłoni lub stóp. Na wiele moich zimowych wycieczek zabieram również raki (na przykład firmy Yaktrax). Większe bezpieczeństwo na śliskich powierzchniach pozwoliło mi uzyskać ujęcia, których inaczej nie próbowałbym uchwycić.

Planowanie w praktyce

Pewnego marcowego popołudnia byłem w nastroju do robienia zdjęć, ale niebo było całkowicie zachmurzone. Zamiast rezygnować z fotografowania, włączyłem komputer i sprawdziłem lokalny obraz satelitarny. Rzeczywiście, znajdowałem się pod grubą warstwą chmur. Ale to, czego nie mogłem zobaczyć przez okno, to czyste niebo na zachodzie. Wiedziałem, że zachodzące słońce wyjrzy spod pierzastego koca i oświetli spodnią warstwę chmur. Następnie na stronie Photographer's Ephemeris sprawdziłem, gdzie słońce będzie zachodzić. Wybrałem obiecującą lokalizację, wskoczyłem do samochodu na 45-minutową przejażdżkę i dotarłem na czas, aby przetestować kilka możliwych kompozycji. Planowanie odegrało znaczącą rolę w uzyskaniu ujęcia, z którego byłem zadowolony.

Ten obraz satelitarny wyraźnie pokazuje duże zachmurzenie, ale też czyste niebo na zachodzie. Sprawdzam zdjęcia satelitarne przed prawie każdą moją wyprawą fotograficzną.

Oblodzone linie brzegowe są świetnym obiektem pierwszoplanowym i w trakcie zimy mogą zmieniać się nie do poznania.

Ta scena trwała tylko kilka minut, zanim słońce znalazło się poniżej horyzontu, ale czas i wysiłek włożony w stworzenie tego ujęcia zdecydowanie nie poszedł na marne.

Kontrolowanie światła

Fotografowanie o wschodzie lub zachodzie słońca może utrudnić uzyskanie właściwej ekspozycji. Wypróbuj poniższe wskazówki:

1. Słońce za plecami — zaśnieżony krajobraz zmusi aparat do niedoświetlenia obrazu — aparat będzie próbował uchwycić scenę w „średniej szarości”. Może to prowadzić do otrzymania matowych, szarych scen. Jeśli słońce znajduje się za Tobą, użyj kompensacji ekspozycji, aby rozjaśnić scenę. Zwiększenie ekspozycji o +0,7 do +1,0 EV jest zazwyczaj wystarczające.
2. Fotografowanie pod słońce — niezależnie od tego, czy słońce jest nadal widoczne, czy też schowało się poniżej horyzontu, niebo będzie znacznie jaśniejsze niż pierwszy plan. Aby zrównoważyć ekspozycję między niebem a pierwszym planem, użyj dobrej jakości gradacyjnego filtra szarego (GND). Filtr działa jak okulary przeciwsłoneczne w górnej części kadru, które przyciemniają niebo i rozjaśniają pierwszy plan. W miejscach, w których fotografuję, zazwyczaj używam 4-stopniowego filtra twardego.
3. Bracketing zdjęć — jeśli nie masz filtra GND lub w przypadku, gdy część fotografowanego obiektu sięga nieba, użyj bracketingu ekspozycji. Z uwagi na konieczność połączenia serii zdjęć, korzystając z funkcji bracketingu najlepiej jest użyć statywu. Zapewni to dokładne wyrównanie Twoich ujęć. Możesz bracketować ręcznie, zmieniając wartość EV między ujęciami, lub użyć jednego z automatycznych ustawień w menu. Ja zazwyczaj korzystam z funkcji HDR w Menu aparatu 2. Moim ulubionym ustawieniem jest 3f 2,0 EV. Po jednym naciśnięciu spustu migawki uzyskuję 3 zdjęcia o różnych wartościach ekspozycji. Mogę je następnie wykorzystać w obróbce końcowej, aby stworzyć naturalnie wyglądający obraz HDR.

Filtr GND pomaga zrównoważyć różnice ogólnej ekspozycji między niebem a pierwszym planem.

Patrząc na lód

Uwielbiam lód (o ile nie pokrywa jezdni). Jego półprzezroczystość pozwala przepuszczać światło w interesujący sposób. W wyglądzie lodu jest coś magicznego, czego nie sposób znaleźć w żadnym innym obiekcie. Niezależnie od jego rozmiaru spróbuj sfotografować go z różnych perspektyw, aby zobaczyć, jak zachowuje się światło. Pamiętaj tylko, że bezpieczeństwo jest najważniejsze. Przed wyjściem na zamarznięte jezioro upewnij się, w jakim stanie jest pokrywa lodowa. Ja noszę ze sobą parę małych wysuwanych szpikulców do lodu. Nigdy ich nie potrzebowałem, ale dobrze mieć je ze sobą na wszelki wypadek.

Chmury wysokie nabrały pięknych pastelowych kolorów, które odbijały się od pokrywy śnieżnej i barwiły lód.

Kiedy dotarłem do tego miejsca, byłem nieco rozczarowany, widząc raczej bezchmurne niebo. Dla urozmaicenia zdjęcia zdecydowałem się wykorzystać lód, by stworzyć ramę dla odległej latarni morskiej. Aby ujęcie było ostre, użyłem wbudowanej funkcji bracketingu ostrości.

Podczas eksploracji grzbietu lodowego natknąłem się na mały otwór, przez który świeciło wschodzące słońce. Aby uchwycić wszystkie szczegóły, uruchomiłem funkcję focus stackingu w moim aparacie OM-1.

Skup się na pierwszym planie

Niezależnie od pory roku wspaniałe kolory wschodu lub zachodu słońca powinny stanowić jedynie atrakcyjne tło. To, co umieścisz na pierwszym planie, zdecyduje o jakości zdjęcia. W przypadku wielu z moich ujęć zachodu słońca samo niebo zajmuje tylko niewielką część kadru. Pierwszy plan jest znacznie ważniejszy, więc poświęć trochę czasu na znalezienie interesujących elementów, na których możesz się skupić.

W przypadku wielu moich zdjęć wschodu słońca tylko niewielka część kadru jest poświęcona niebu. Zwykła zaspa śnieżna może stanowić interesujący element pierwszego planu skąpany w złotym świetle wschodzącego słońca.

Aby wyeksponować mniejsze elementy pierwszego planu, często korzystam z funkcji bracketingu ostrości. Pozwala mi ona uwypuklić elementy, które w przeciwnym razie mogłyby zostać przeoczone.

Bracketing ostrości pozwala zbliżyć się do obiektów na pierwszym planie, a jednocześnie zachować wyrazistość całego obrazu.

Ten lodowy grzbiet stanowił idealną linię prowadzącą. Aby objąć wystarczającą część grzbietu, który wije się wzdłuż brzegu, i kolorowego nieba, zdecydowałem się na stworzenie panoramy złożonej z dwóch ekspozycji.

Wypróbuj dłuższe ekspozycje

Jedną ze wspaniałych rzeczy w fotografii jest to, że pozwala nam zobaczyć świat w sposób, w jaki nasze oczy zwyczajnie nie mogą. Korzystanie z dłuższych ekspozycji może całkowicie zmienić wygląd krajobrazu. Użyj filtra Live ND lub filtra szarego, aby wydłużyć czas otwarcia migawki. Wydłużenie ekspozycji do 30 sekund lub minuty wygładzi nierówną fakturę wody i nada niebu malarski efekt.

Ekspozycja trwająca 60 sekund uwydatniła kolory nieba i całkowicie wygładziła wodę.

Lokalizacja, lokalizacja i jeszcze raz lokalizacja

Mieszkam w okolicy, w której zima mocno daje się we znaki, ale pisząc artykuł, taki jak ten, zdaję sobie sprawę, że nie każdy mieszka w zimowej krainie czarów. Każda lokalizacja będzie oferować inne możliwości. Jeśli mieszkasz w regionie, w którym opady śniegu zdarzają się tylko sporadycznie, z wyprzedzeniem „przeprowadź zwiad”, aby przygotować się na nadejście śniegu. Nawet odrobina białego puchu może zaowocować świetnym zimowym ujęciem.

Podróżowanie po odległych zakątkach świata zimą z pewnością wiąże się z wyzwaniami, ale ci, którzy zapuszczają się w naturalnie chłodniejsze miejsca, mogą być mile zaskoczeni. Zima to też świetny czas, by odwiedzić miejsca nietknięte ręką człowieka, takie jak parki narodowe. Dla mnie wizja wyprawy do popularnego parku poza sezonem turystycznym jest niezwykle kusząca.

Wschód słońca w grudniowy dzień na południowej krawędzi Wielkiego Kanionu. Przez dwie godziny miałem to miejsce tylko dla siebie.

Łuk Mesa to bardzo popularne miejsce do fotografowania wschodu słońca. Tego zimowego poranka dzieliłem ten widok tylko z jednym fotografem.

Park Narodowy Bryce Canyon

Nie zapominaj o szczegółach

W fotografii krajobrazu łatwo jest dać się uwieść ogromnym pejzażom i próbować uchwycić całą scenę przed sobą. Nie zapomnij jednak zawęzić kadru i skupić się na niektórych interesujących szczegółach. Podejdź bliżej do fotografowanego obiektu lub użyj teleobiektywu. Pomoże to wyeliminować z kompozycji rozpraszające elementy.

Czasami szczegóły tworzą o wiele bardziej interesujące ujęcie niż rozległy krajobraz. Podejdź bliżej i spróbuj użyć funkcji focus stackingu.

Podsumowanie i ostatnie zdjęcia

Większość moich ulubionych zdjęć wschodów i zachodów słońca jest robiona zimą. Śnieżny puch „oczyszcza” pierwszy plan, podczas gdy formacje lodu stają się sceną dla magicznej gry świateł. W dodatku przy nagłych zmianach pogody to samo miejsce może następnego dnia wyglądać zupełnie inaczej. To tylko kolejny powód, aby wyjść z domu i sfotografować kolejny zimowy wschód słońca.

Twoja sesja zdjęciowa nie musi kończyć się wraz z wyblaknięciem pastelowych kolorów zachodu słońca. Niebieska godzina może być świetnym czasem na sfotografowanie ulubionego krajobrazu.

Używane produkty:

• OM-1
• M.Zuiko Digital ED 150-400mm F4.5 TC1.25X IS PRO
• M.Zuiko Digital ED 7-14mm F2.8 PRO
• M.Zuiko Digital ED 8-25mm F4.0 PRO
• OM-D E-M5 Mark III
• M.Zuiko Digital ED 12-40mm F2.8 PRO
• M.Zuiko Digital ED 12-100mm F4.0 IS PRO