Który obiektyw macro jest dla Ciebie odpowiedni?

OM SYSTEM oferuje różne obiektywy do makrofotografii, które pozwalają uzyskać nieprawdopodobne zbliżenia. Od 1x do 2x i od 30 mm do 90 mm – każdy miłośnik zdjęć macro znajdzie coś dla siebie. Który obiektyw będzie dla Ciebie odpowiedni? W tym artykule przedstawiam charakterystyczne cechy każdego z obiektywów, aby pomóc w wyborze.

Rozmiary i przełączniki

Przed szczegółowym omówieniem obiektywów dokonajmy pewnych ogólnych porównań. Obiektywy macro OM SYSTEM istotnie różnią się między sobą rozmiarami. Na ilustracji po lewej stronie widzimy krótki i kompaktowy obiektyw 30mm, obiektyw 60mm pośrodku i obiektyw 90mm po prawej stronie. Pewnie myślisz sobie: „O rany, jaki ten 90-milimetrowy jest WIELKI!”. Zapewniam jednak, że na żywo wcale nie jest tak ogromny. M.Zuiko 90mm F3.5 Macro IS Pro waży o około 150 g mniej niż większość pełnoklatkowych obiektywów macro.

Pewnie myślisz także: „O rany, ten 30-milimetrowy jest MAŁY”. Zgadza się, jest. Podobnie jak model 60mm. Małe wymiary są oczywiście korzystne ze względu na przenośność i wygodę, ale rozmiar obiektywu ma znaczenie także w kontekście oświetlenia. Wrócę do tego tematu za chwilę.

Łatwo zauważyć, że obiektyw 30mm nie ma żadnych zewnętrznych przycisków ani przełączników, natomiast modele 60mm i 90mm są w takie elementy wyposażone. Każdy przycisk i przełącznik to praktyczny, użyteczny dodatek. Później omówię ich przeznaczenie i sposób, w jaki ja sam ich używam.

M.Zuiko Digital ED 90mm F3.5 Macro IS PRO

Zacznijmy od modelu o najpotężniejszych możliwościach – nie tylko wśród tutaj omawianych, ale w ogóle wśród większości obiektywów macro. M.Zuiko 90mm to sprzęt, z którym trzeba się liczyć.

Cechy tego obiektywu:

• Powiększenie do 2x
• Stabilizacja obrazu
• Duża odległość robocza do zdjęć macro
• Sprzęgło ustawiania ostrości
• Przełącznik ogranicznika ostrości
• Autofokus (rzadko, jeśli w ogóle, spotykany w obiektywach 2x)
• Focus stacking / bracketing ostrości
• Uszczelnienie chroniące przed warunkami atmosferycznymi

Odkąd mam ten model, rzadko zakładam inny obiektyw macro na mój aparat OM-1. Ostrość przy wyższych liczbach F i 2-krotne powiększenie dobrze współgrają z moim stylem fotografowania portretów.

Same zalety, tylko brać? Tak i nie. Po pierwsze, jest to obiektyw klasy premium w cenie premium. Po drugie, nie każdy potrzebuje aż 2-krotnego powiększenia. To naprawdę duże zbliżenie. 2x w systemie Micro Four Thirds wygląda jak 4x w systemie pełnoklatkowym. I wreszcie – ten model nie jest tak kompaktowy, jak jego macro bracia.

Wróćmy jednak do tego, co w nim dobre. A jest tego mnóstwo. Odległość robocza 90mm jest niesamowita. Nie znam nikogo, kto po wypróbowaniu tego obiektywu nie byłby nim zachwycony. Od kilku miesięcy robię nim najbardziej szczegółowe portrety, jakie kiedykolwiek udało mi się stworzyć. Większa odległość robocza pozostawia mi przestrzeń między czołem obiektywu a obiektem. Jednocześnie ostrość przy pełnym powiększeniu jest po prostu fantastyczna. W zasadzie nawet preferuję obiektywy o większej fizycznej długości, ponieważ mogę z nimi używać większych, mocniejszych lamp błyskowych i większych dyfuzorów.

Po odciągnięciu ręcznego sprzęgła widzę dokładnie, z jakim powiększeniem fotografuję. Zwykle przybliżam obiekt i zastanawiam się, przy jakim powiększeniu wypełni on klatkę, a potem puszczam sprzęgło do przodu i wprowadzam drobne korekty pierścieniem ostrości (zwykle ręcznie ustawiam ostrość).

Obiektyw 90mm ma dwa zewnętrzne przełączniki i jeden programowalny przycisk. Ogranicznik ostrości sprawdza się świetnie, gdy chcemy używać autofokusu, ale bez nadmiernego przybliżania lub oddalania się. Jeśli podejrzewamy, że stabilizacja obiektywu może wpłynąć na zdjęcie statyczne (tj. ze statywu), możemy ją swobodnie wyłączać i włączać. I wreszcie, mimo że bardzo często korzystam z bracketingu ostrości, nie zawsze chcę, by aparat trzaskał serię 10 zdjęć na sekundę, gdy tylko nacisnę migawkę. Dlatego do programowalnego przycisku L-Fn przypisałem włączanie/wyłączanie bracketingu ostrości.

Czy obiektyw 90mm jest dla Ciebie odpowiedni?

Model 90mm jest niesamowity. To kawał obiektywu. Ma wszystkie cuda, których poszukują doświadczeni twórcy makrofotografii, ale osoby stawiające pierwsze kroki prawdopodobnie nie wykorzystają niektórych jego funkcji.

Powiększenie 2x jest poważnym argumentem „za”, ale – jak już wspomniałem – 2x w systemie Micro Four Thirds to skrajnie duże powiększenie, przy którym głębia ostrości jest minimalna. Robienie zdjęć z takimi ustawieniami nie jest łatwe (oględnie mówiąc). Oczywiście ten model jest świetny także przy mniejszych powiększeniach, ale wtedy to samo fotograficzne zamierzenie można zrealizować innym, tańszym obiektywem macro OM SYSTEM.

M.Zuiko Digital ED 60mm F2.8 Macro

Obiektyw 60mm zajmuje szczególne miejsce w moim sercu. To właśnie poprzez niego miałem pierwszy raz do czynienia z marką OM SYSTEM. Jest ekonomiczny, niezawodny i wszechstronny. Na pewno używałbym go nadal, gdyby nie pojawił się model 90mm.

Cechy tego obiektywu:

• Powiększenie do 1x
• Duża odległość robocza do zdjęć macro
• Pokrętło/przełącznik ogranicznika ostrości
• Pokrętło z szybkim wyborem powiększenia 1x
• Wskaźnik powiększenia
• Automatyczne ustawianie ostrości
• Focus stacking / bracketing ostrości
• Odporność na warunki pogodowe

Gdy kilka lat temu po raz pierwszy zobaczyłem na żywo model 60mm, parsknąłem śmiechem. Miałem już wtedy sporo sprzętu do makrofotografii, a ten obiektyw był tak mały w porównaniu z innymi... Jednak nie oznacza to małych możliwości.

Kompaktowe rozmiary są idealne dla osób, które poszukują lekkiego, mobilnego sprzętu do makrofotografii. Korpus OM SYSTEM z tym obiektywem, nawet gdy dołożymy lampę błyskową i dyfuzor, można bez trudu nosić w dłoni przez długi czas. Do obiektywu 60mm wskazana jest raczej kompaktowa lampa błyskowa, ponieważ głowica pełnowymiarowego flesza skierowana do przodu będzie wystawać aż do końca obiektywu, co utrudni rozpraszanie światła. Można sobie z tym poradzić, jednak nie bez komplikacji.

Jedną z moich ulubionych cech obiektywu 60mm jest opcja powiększenia 1x na pokrętle ogranicznika ostrości oraz wskazanie powiększenia na tubusie obiektywu. Brakuje mi obu tych funkcji w modelu 90mm. Obracając pokrętło do pozycji 1:1, można szybko uzyskać maksymalne powiększenie. Jest to bardzo przydatne, gdy leżymy w jakiejś niewygodnej pozycji i chcemy szybko, jednym palcem, wrócić do najmniejszej odległości ostrzenia. Wskaźnik powiększenia również jest bardzo praktyczny, bo pozwala zorientować się, jak blisko jesteśmy i w jakim stopniu odległość może wpłynąć na zdjęcie. Obiektyw 90mm ma wskaźnik powiększenia, ale widoczny tylko po odciągnięciu sprzęgła w dół, do pozycji ręcznej.

Czy obiektyw 60mm jest dla Ciebie odpowiedni?

Model 60mm to bardzo bezpieczny wybór. Mały, ostry, ekonomiczny obiektyw, który robi świetne zdjęcia macro. Polecam go każdemu, kto zaczyna swoją przygodę z makrofotografią, a także osobom, które już od jakiegoś czasu robią zdjęcia macro, ale właśnie przechodzą na system Micro Four Thirds. Osiąga powiększenie 1x, które wygląda jak 2x w systemie pełnoklatkowym, a dodatkowe obiektywy do zbliżeń pozwalają pójść jeszcze dalej. Jeśli jednak chcesz pracować przy maksymalnych zbliżeniach i masz nieco większą swobodę budżetową, polecam wybrać model 90mm, a nie 60mm.

M.Zuiko Digital ED 30mm F3.5 Macro

Historia mojej relacji z obiektywem 30mm jest skomplikowana. Gdy wypróbowałem go po raz pierwszy, pomyślałem: „Nie, to nie dla mnie”. W czym problem? Nie potrafiłem używać go z lampą błyskową. Obiektyw jest tak krótki, a jego odległość robocza na tyle mała, że nie byłem w stanie oświetlać obiektów zwykłym fleszem. Lampa STF-8 montowana na obiektywie oświetlała jak trzeba, ale nijak nie udawało mi się odpowiednio rozproszyć tego światła. Inni potrafili, ja nie.

W końcu porzuciłem pomysł używania lampy błyskowej, a wtedy odkryłem, że model 30mm to naprawdę fajny obiektyw macro.

Cechy tego obiektywu:

• Powiększenie do 1,25x
• Automatyczne ustawianie ostrości
• Focus stacking / bracketing ostrości

Ta lista jest krótsza niż w przypadku pozostałych dwóch modeli, ale to oznacza tylko większe pole do popisu dla fotografa. W tym obiektywie najbardziej podoba mi się – poza łatwością noszenia i ceną (najniższą wśród trzech omawianych obiektywów macro) – pole widzenia, które jest szersze niż w innych obiektywach macro OM SYSTEM. Wiem, że ekwiwalent ogniskowej 60 mm dla matrycy pełnoklatkowej nie oznacza szczególnie szerokiego pola widzenia, ale i tak jest znacznie szersze niż 120 mm i 180 mm w pozostałych modelach obiektywów macro. Obiektyw 30mm osiąga powiększenie 1,25x, czyli większe niż model 60mm.

Kompaktowe wymiary plus mała odległość robocza obiektywu 30mm to kombinacja odpowiednia do szczególnego rodzaju makrofotografii: zdjęć bez statywu, w naturalnym oświetleniu, z wykorzystaniem techniki focus stackingu/bracketingu. Można zabrać ten obiektyw do lasu i ustawiać go bezpośrednio na gałęziach, mchu, gnijących kłodach itp., by używać focus stackingu/bracketingu w naturalnym świetle przy bezpośrednim kontakcie z obiektywem dla lepszej stabilizacji. Z powodzeniem fotografowałem w ten sposób skrajnie małe obiekty techniką focus bracketingu ze stosunkowo dużą liczbą klatek (nawet przy F3.5). Przy większej odległości roboczej nie byłoby ku temu tylu okazji, ponieważ im większa przestrzeń między obiektywem a obiektem, tym więcej zmiennych trzeba brać pod uwagę.

Obiektyw 30mm zapewnia też dobrą ostrość przy szeroko otwartej przysłonie, więc świetnie nadaje się do ogólnych zastosowań. Gdy akurat nie leżałem w błocie, fotografując z bliska śluzowce, kierowałem obiektyw na liście i inne obiekty z nieco większej odległości.

Czy obiektyw 30mm jest dla Ciebie odpowiedni?

Ten obiektyw jest świetną propozycją dla miłośników makrofotografii w świetle naturalnym i osób zainteresowanych znakomitą jakością obrazu ze sprzętu o kompaktowych wymiarach. Używanie go do fotografowania owadów i pająków nie jest najłatwiejsze, ponieważ aby skorzystać z dużego powiększenia, trzeba być bardzo blisko obiektu. Jeśli jednak lubisz fotografować grzyby, śluzowce, naturalne tekstury itp., ten budżetowy obiektyw macro może być dla Ciebie najlepszym wyborem.

Prezentowane produkty:

• OM-1
• M.Zuiko Digital 25mm F1.8
• M.Zuiko Digital ED 90mm F3.5 Macro IS PRO
• M.Zuiko Digital ED 60mm F2.8 Macro
• M.Zuiko Digital ED 30mm F3.5 Macro