Telemacro-opnamen maken

Oké, breng je camera dichterbij...
Dichterbij...
Nog iets dichterbij...
Daar! Perfect!

Wanneer je heel dicht bij je onderwerp wilt komen, betreed je het domein van de macrofotograaf. Meestal betekent dit dat je een speciale macrolens nodig hebt, een lens waarmee je extreem dichtbij kunt scherpstellen en die een reproductieratio van ten minste 1:1 biedt. Voor sommige onderwerpen is dit wellicht je enige optie, bijvoorbeeld voor het vastleggen van de kleinste details van een insect. In dergelijke situaties pak ik mijn M.Zuiko Digital 60mm F2.8 macrolens. Maar vaak wil ik een mooie close-up van mijn onderwerp maken, zodat ik het macro-gevoel krijg zonder dat ik echt heel dichtbij ben. In deze gevallen zet ik er een langere lens op en ga ik over op telemacro's.

Ik gebruikte de M.Zuiko Digital ED 40-150mm F2.8 PRO om deze bloemen te fotograferen. Ik heb ingezoomd op 105 mm (210 mm-equivalent) en was enkele meters van het onderwerp verwijderd.

Voordelen

Het gebruik van een telelens voor het maken van close-up opnamen heeft een aantal voordelen ten opzichte van een gewone macrolens;

• Betere scherptediepte - macrolenzen hebben een zeer geringe scherptediepte en vereisen vaak het gebruik van focus-bracketing om het hele onderwerp scherp te krijgen. Hoewel dit ook het geval kan zijn bij gebruik van een telelens, is dit niet zo'n groot probleem.

• Betere controle over natuurlijk licht - gezien de grotere afstand is de kans veel kleiner dat je met je camera of je lichaam ongewenste schaduwen op je onderwerp werpt.

• Eenvoudiger inkaderen - Aangezien de meeste telelenzen ook zoomlenzen zijn, is het gemakkelijker om je opname in te kaderen

Het was veel gemakkelijker om deze ijsscherven op het meer vast te leggen vanaf een korte afstand met een telelens dan met een macrolens.

Lenzen

Olympus maakt verschillende tele- en supertelelenzen. Vanwege hun minimale scherpstelafstand zijn ze uitstekend geschikt voor opnamen in macrostijl, ook al zijn het geen echte macrolenzen.

Fototips

• Oefenen - Zoals bij alle fotografiestijlen vergt het oefening om vertrouwd te raken met het gebruik van je telelens voor het maken van close-up opnamen. Het mooie is dat er talloze onderwerpen dicht in de buurt zijn. Je achtertuin, tuin of stadspark bieden talloze onderwerpen. Probeer verschillende instellingen uit en raak vertrouwd met hoe de combinatie van je camera en lens presteert in deze opnamesituaties.

• Fotografeer parallel aan je onderwerp - Begin met de voorkant van je lens parallel uit te lijnen met je onderwerp. Hierdoor wordt de algehele scherpte van je hoofdonderwerp verbeterd. Probeer vervolgens om vanuit verschillende hoeken te fotograferen om de beste compositie te krijgen.

• Controleer je scherptediepte - Experimenteer met verschillende diafragmaopeningen bij verschillende brandpuntsafstanden, zodat je vertrouwd raakt met de scherptediepte die je bij verschillende instellingen kunt verwachten. Controleer vervolgens je opnamen om er zeker van te zijn dat je de gewenste scherptediepte hebt bereikt.

• Probeer handmatig scherp te stellen - Het autofocussysteem op de meeste camera's is snel en nauwkeurig, maar voor meer controle gebruik je handmatige scherpstelling waarbij de handmatige scherpstelhulpfuncties zijn ingeschakeld. Hierdoor kan je beter scherpstellen op je onderwerp.

• Gebruik een teleconverter - Door een teleconverter toe te voegen, wordt de vergroting van de lens vergroot, maar blijft de minimale scherpstelafstand behouden. De MC-14 (1,4x) en MC-20 (2x) teleconverters kunnen worden gebruikt met de M.Zuiko Digital ED 40-150mm F2.8 PRO en de M.Zuiko Digital ED 300mm F4.0 IS PRO-lenzen.

• Vermijd winderige dagen - Bij macrofotografie gaat het niet om het vastleggen van actie, dus vermijd winderige dagen. Het kan erg frustrerend zijn als die prachtige bloem in je kader danst. Vroeg in de ochtend is het meestal rustiger en vaak zijn de lichtomstandigheden dan het best.

• Houd het overzichtelijk - Voorkom dat het rommelig wordt in je kader. Streef naar een rustige achtergrond die niet afleidt en controleer op spinnenwebben of andere kleine voorwerpen. Dingen die met het blote oog nauwelijks zichtbaar zijn, zullen duidelijk te zien zijn op je uiteindelijke foto.

Prachtige onscherpte

​De beste composities zijn vaak de eenvoudigste. De gemakkelijkste manier om je onderwerp te isoleren en het te laten opvallen is door gebruik te maken van een wazige, of onscherpe achtergrond. Dit wordt voor een groot deel bepaald door de keuze van je diafragma, dat niet alleen bepaalt hoeveel van je onderwerp scherp is, maar ook in welke mate je achtergrond onscherp is. Een groot diafragma zorgt voor een zachtere achtergrond, maar maakt het onderwerp wellicht niet helder genoeg. Het bereiken van het perfecte resultaat is dan ook een kwestie van het zoeken naar het juiste evenwicht en vereist wellicht wat experimenteren met verschillende diafragma-instellingen. Door een onderwerp te kiezen dat zich op een redelijke afstand van de achtergrond bevindt, isoleer je het ook beter in je uiteindelijke compositie.

Een optie is om gebruik te maken van de focus-bracketing en -stacking die in de camera's uit de OM-D-serie zijn ingebouwd. Hierdoor kan je een groter diafragma gebruiken om een mooi bokeh te krijgen en toch je hele onderwerp scherp in beeld houden. Bij deze techniek is het echter van essentieel belang dat het onderwerp niet te veel beweegt om goede resultaten te verkrijgen.

Door één enkele lavendelstengel te kiezen die zich aan de rand van de kluit bevond, kon een zekere natuurlijke scheiding worden gecreëerd. Door vervolgens een groter diafragma te gebruiken, kon de achtergrond onscherp worden gemaakt.

Om dit hek te scheiden van de bomen op de achtergrond heb ik een tamelijk groot diafragma gebruikt. Hierdoor ontstond de door mij gewenste onscherpe achtergrond. De rijp was echter niet overal scherp binnen een enkele opname, dus heb ik tevens focus-bracketing gebruikt.

Een techniek die ik bij gelegenheid graag toepas, is het creëren van onscherpte vóór het onderwerp. Dit voegt een romige zachtheid toe aan de voorgrond en wekt de illusie van extra diepte. Dit kan worden bereikt door de camera tussen wat gebladerte of bloemen te plaatsen, vaak op slechts een paar centimeter afstand van het voorste lenselement. 

Door de camera vlak voor een aantal krokusbloemen te plaatsen, kon ik een zachte paarse gloed creëren in de onderste helft van het beeld, maar toch de scherpte van mijn hoofdonderwerp behouden.

Door de camera tussen de herfstbladeren van een spirea te plaatsen kon ik enkele anders storende elementen op de achtergrond wegwerken en het beeld in zijn geheel zachter maken.

Een safari in de achtertuin

Een van de grootste voordelen van het gebruik van een telelens voor macro-opnamen is de mogelijkheid om naast de prachtige bloemen ook een beetje 'wildlife' vast te leggen. Het is veel moeilijker om met een macrolens een vlinder te besluipen die nectar aan het drinken is. Met een telelens kun je enkele meters verwijderd zijn van het onderwerp en er toch een groot deel van het beeld mee vullen. Hiervoor moet je de instellingen van je camera nader bekijken, aangezien een kortere sluitertijd nodig kan zijn, afhankelijk van of je het insect of de vogel in de vlucht probeert vast te leggen of in rust.

Er zijn verschillende benaderingswijzen die kunnen worden overwogen;

• Jagen - Het kan een uitdaging zijn om je onderwerp te volgen terwijl het van bloem naar bloem beweegt. Schakel daarom over van handmatig naar automatisch scherpstellen en gebruik een van de sequentiële opnamemodi om je slagingskans te vergroten.

• Wachten - Kies een bloem waar de vlinder of bij nog niet op geland is en wacht. Het vergt wat geduld, maar er is een goede kans dat hij uiteindelijk op deze bloem gaat zitten. Gebruik handmatig scherpstellen en sequentiële opnamen om de landing en het wegvliegen vast te leggen. Dit is ook een goede gelegenheid om Pro Capture te gebruiken om er zeker van te zijn dat je de actie kunt vastleggen.

Toen ik dit mannetje zag dat het gelukkige paar probeerde te storen, pakte ik mijn lange lens en wachtte tot hij in beeld kwam.

Ik wilde deze bij tijdens de vlucht fotograferen, dus ik gebruikte een voldoende lange sluitertijd en wachtte tot hij deze lupine naderde.

Op ongeveer 2 meter afstand werd deze monarchvlinder niet gestoord door mijn aanwezigheid en kon ik een aantal foto's maken terwijl hij van plant naar plant vloog.

In dit geval waaide het zo hard dat ik niet handmatig kon scherpstellen, dus gebruikte ik C-AF + tracking. Dat werkte opmerkelijk goed.

Gezien de snelheid waarmee kolibries bewegen, besloot ik mijn camera op deze bloem te richten en te wachten tot hij kwam. En dat gebeurde ook!

Afsluitende gedachten en beelden

Ik gebruik macrofotografie vaak als een snelle uitwijkmogelijkheid. Of ik nu een echte macrolens gebruik of een van mijn telelenzen, het is een geweldige manier om eventjes de deur uit te gaan en mijn directe omgeving te verkennen. Bovendien kan ik me zo beter concentreren op de details als ik landschapsfoto's maak. Als deze manier van fotograferen nieuw voor je is, is het goed om te experimenteren met een telelens die je al hebt. Je kunt oefenen op een goede veldtechniek voordat je investeert in een speciale macrolens.

Bekijk dit artikel over focus-bracketing en -stacking voor meer informatie over macrofotografie.

Opnieuw gepubliceerd met toestemming van Peter Baumgarten's Creative Island-fotografieblog. Bekijk het originele artikel of laat hier opmerkingen voor Peter achter.

Bracketed focus.

Deze salamander zat vrij stil, zodat ik focus-bracketing op het beeld kon toepassen.

E-30 | Zuiko 70-300mm F4.0-5.6
114mm | 1/640s | F4.5 | ISO 400

Web  | Blog  | Twitter

Peter is al bijna 40 jaar een toegewijde Olympus-fotograaf en heeft een manier gevonden om zijn passie voor fotografie te combineren met zijn liefde voor lesgeven door fotografieworkshops te organiseren gericht op landschaps-, wildlife- en astrofotografie. Peter's werk is gepubliceerd in een aantal tijdschriften waaronder Canadian Geographic, Shutterbug en Outdoor Photographer. Hij heeft een eigen blog waarin hij de nadruk legt op tutorials die anderen helpen om hun fotografie naar een hoger niveau te tillen.

MEER INFORMATIE OVER PETER BAUMGARTEN