FOCUS STACKING EN -BRACKETING MET OM-D

Elk najaar vindt er in de bossen vlak bij mijn huis een gigantische voortplantingsgebeurtenis plaats die ik niet kan negeren. Het begint tijdens de warme dagen van de zomer wanneer lange ranken mycelium hun weg door de rottende kadavers van gevallen takken en bladeren verslinden. Wanneer de herfst aanbreekt, ontwoekert er een aseksuele explosie vanuit de aarde, terwijl de vruchtlichamen proberen hun genetisch identieke sporen over de bosgrond te verspreiden. We hebben het hier over paddenstoelen, mensen! En ik vind het fantastisch om ze te fotograferen.

Paddenstoelen groeien opvallend snel en bederven nog sneller. Op het juiste moment kunnen ze echter heel fotogeniek zijn. Veel soorten zijn zo klein dat een macrolens absoluut noodzakelijk is. Iedereen die wel eens met een macrolens heeft gewerkt, weet dat het echt een uitdaging kan zijn om het onderwerp volledig scherp in beeld te brengen en nog steeds een mooie, zachte, onscherpe achtergrond op beeld te krijgen. Voor de meeste onderwerpen is dit zelfs een onmogelijke taak. Dat is waar focus stacking of focus bracketing om de hoek komt kijken.

Het concept is vrij simpel. Maak een reeks foto's, waarbij elke focus op een net iets ander punt van het onderwerp ligt. Gebruik vervolgens software om ze te stacken en verwerken, zodat er meer diepte wordt vastgelegd dan mogelijk is met slechts één foto met een macrolens, en dat allemaal terwijl je een mooie bokeh in je uiteindelijke beeld probeert te houden. OM SYSTEM heeft, bij de ontwikkeling van de firmware-update 4.0, een geïntegreerde focus stacking geïntroduceerd in hun OM-D E-M1. Die functie is ook toegevoegd en is verbeterd in het E-M1- en E-M5-assortiment aan camera's. Hoewel ook focus bracketing wordt behandeld in dit bericht, gaat dit voornamelijk over de focus stackingsfunctie.

UITRUSTING

De volgende camera's van OM SYSTEM zijn voorzien van geïntegreerde focus bracketing en focus stacking:

• OM-1
• OM-5
• OM-D E-M1 Mark III
• OM-D E-M5 Mark III
• OM-D E-M1X
• OM-D E-M10 IV
• OM-D E-M1 Mark II
• E-M10 Mark III

Niet elke lens is compatibel met de focus bracketing-/-stackings functie. Veel van de OM SYSTEM PRO-lenzen en macrolenzen ondersteunen zowel de bracketing- als de stackingsfunctie. Bekijk de lijst met lenzen die geschikt zijn voor focus stacking.

Andere OM SYSTEM-lenzen bieden de mogelijkheid tot bracketing, maar niet voor de geïntegreerde focusstapeling.

Een statief wordt zeker aanbevolen. Een paar van de foto's in dit bericht zijn echter gemaakt terwijl ik de camera vasthield en voor andere beelden heb ik de camera op de grond gezet.

Opmerking: De Tough TG-6 heeft ook een focus stackingsfunctie. Camera's uit het E-M10-assortiment en veel camera's uit het PEN-assortiment beschikken over de focus bracketingfunctie. Raadpleeg je handleiding voor aanvullende informatie over hoe je deze functies gebruikt.

HET PROCES

Als je de volgende stappen volgt, stel je de camera in voor focus stacking.

1. Selecteer vanuit het menu de Camera2-opties.
2. Selecteer Bracketing. Je kunt verschillende instellingen bracketen (Auto Exposure, White Balance, Flash, ISO, Art Filters en Focus Bracketing). Selecteer Focus BKT.
3. Zet Focus Stacking op On. In de E-M1X en E-M1 Mark III kun je het aantal gestackte foto's aanpassen tussen 3 en 15. In andere modellen stackt de camera 8 beelden.
4. Selecteer Set Focus Differential. Kies een focusdifferentieel tussen 1 en 10. Hiermee wordt het verschil in focusposities tussen foto's bepaald.
5. Druk herhaaldelijk op OK om de instellingen door te voeren. Bovenaan het lcd-scherm zou je nu de letters BKT moeten zien, wat aangeeft dat focus bracketing is geactiveerd.

De focus stackings functie zorgt ervoor dat het ingestelde aantal foto's op het aangegeven focusdifferentieel wordt gemaakt. Vervolgens worden ze samengevoegd in één jpeg-bestand met volledige resolutie. Het bereiken van goede resultaten vergt wat experimentatie, aangezien er zoveel variabelen bij komen kijken, zoals de grootte van het onderwerp, de afstand tot het onderwerp, de lens die wordt gebruikt, de diafragma-instelling en het focusdifferentieel. Elke foto in de stacking wordt vastgelegd, evenals het uiteindelijke gestackte beeld.

Ik heb gemerkt dat een breder diafragma en een smaller focusdifferentieel over het algemeen uitstekende resultaten opleveren met de paddenstoelen in dit bericht. Bij alle foto's hieronder heb ik de lens, de basisinstellingen voor de camera en het focusdifferentieel vermeld. Hoewel ik heb ondervonden dat de focus stackingsfunctie geweldige resultaten kan opleveren, is hij niet onfeilbaar. Er zijn momenten waarop de camera het gestackte beeld niet kan verwerken en er een melding wordt weergegeven met: "Focus stacking error. Image composite failed." Dit komt meestal door een beweging van de camera of het onderwerp, maar het is ook wel eens gebeurd toen de verlichting snel veranderde tijdens het fotograferen van de reeks.

Het gebruik van een groothoeklens kan de foto wat meer context geven.

BRACKETING T.O.V. STAPELING

Ik heb gemerkt dat de geïntegreerde focus stacking opmerkelijk nauwkeurig is. Dus waarom zou je toch kiezen voor bracketing in plaats van stacking? Dit zijn een paar van de redenen:

1. Het gestackte beeld is bijgesneden. Ongeacht het onderwerp, welke lens je gebruikt en of je een statief gebruikt of niet, wordt het uiteindelijke gestackte beeld aan alle vier de randen bijgesneden. Tijdens de bracketing modus zie je een dunne zwarte rechthoek in de zoeker. Alles buiten die rechthoek wordt bijgesneden. Het uiteindelijke beeld behoudt echter zijn afmetingen (5184 x 3888 px bij de E-M1 Mark II), wat inhoudt dat er wat interpolatie moet plaatsvinden. Hiermee moet je dan ook rekening houden wanneer je de foto maakt.
2. Details t.o.v. afstand. De paddenstoel hieronder had talloze stalactiet-achtige vingers en was ongeveer 15 cm van voor naar achter, wat een behoorlijke afstand is voor een macroshot. Ik probeerde de stackings functie te gebruiken, die bij gebruik van de E-M1 Mark II brackets en stapels van slechts 8 foto's maakte. Nadat ik wat had geëxperimenteerd met de instellingen van het focusdifferentieel, moest ik een compromis maken. Ik kon de details van de voorste vingers vastleggen, maar zou dan de details achterin kwijtraken, of ik kon de gehele afstand vastleggen, maar dan zou er te veel interpolatie plaatsvinden, waardoor sommige van de vingers zouden vervagen. Omdat ik niet bereid was om een compromis te maken, koos ik ervoor om in plaats daarvan gebruik te maken van bracketing.

In deze geanimeerde gif is te zien hoe het proces van focus bracketing in zijn werk gaat. Er worden 8 beelden gemaakt, gebaseerd op het vooraf ingestelde focusdifferentieel. In dit geval stond het differentieel op 3.

Dit beeld werd gestackt in Photoshop met 12 foto's van de 20 met bracketing.

Hier zie je de twaalf afzonderlijke foto's die gebruikt werden om de foto hierboven te maken.

Om toegang te krijgen tot de bracketing-opties moet focusstacking worden uitgeschakeld. Als je dit hebt gedaan, kun je een keuze maken uit 3 tot 999 foto's (of maximaal 9999 met de E-M1 Mark III) met een focusdifferentieel tussen 1 en 10. Voor het beeld hierboven heb ik 20 foto's geselecteerd met een focusdifferentieel van 2. Na het fotograferen bekeek ik ze allemaal afzonderlijk op het lcd-scherm en stelde ik vast dat ik voldoende details had vastgelegd in de reeks.

Na het uploaden van de beelden, besloot ik dat ik maar 12 van die beelden nodig had om de paddenstoel van voor naar achter duidelijk vast te leggen. Daarna gebruikte ik Photoshop om ze te stacken. Dit gaf me meer controle over het proces (wat ik fijn vind) en het uiteindelijke beeld was niet bijgesneden. Dat gezegd hebbende, vind ik het gemak van de geïntegreerde focus stacking en zijn gebruiksvriendelijkheid wel echt goed.

Tips voor het fotograferen

Focus bracketing en -stacking kunnen voor allerlei soorten onderwerpen worden gebruikt, maar als je geïnteresseerd bent in het fotograferen van een 'paddenstoelenparadijs' volgen hier wat tips die je op weg kunnen helpen:

1. Blijf laag bij de grond. Heel laag! Voor veel van mijn paddenstoelenfoto's laat ik het statief achterwege en zet ik mijn camera op de grond. Ik ga op zoek naar het 'insectenperspectief' en als het kan, wil ik de lamellen van de paddenstoel zien. Het heldere lcd-scherm maakt het eenvoudig om je foto te maken, en de beeldstabilisatie in camera's van OM SYSTEM is zo goed dat ik zelden gebruikmaak van mijn statief, zelfs niet voor foto's waarbij ik de camera niet op de grond zet.
2. Hou het kleinschalig. Ik vind de kleinere paddenstoelen over het algemeen fotogenieker dan de grotere en ze zijn ook eenvoudiger te fotograferen. Met de 60mm F2.8-macrolens ga ik gewoonlijk op zoek naar paddenstoelen die ongeveer 2,5 cm of kleiner zijn.
3. De achtergrond telt. Zodra je je paddenstoel hebt uitgekozen, moet je veel aandacht besteden aan je achtergrond. Probeer afleidingen te vermijden die de focus van je hoofdonderwerp wegnemen. Verwijder bladerhopen, gevallen takken enzovoort om te garanderen dat je een 'schoon' beeld hebt.
4. Let op het licht. Een van de redenen waarom ik het leuk vind om fungi te fotograferen, is omdat ik midden op de dag naar buiten kan, zelfs wanneer de zon er bovenop staat. Omdat ik in een bos onder een bladerdak fotografeer, valt er een mooi licht op de bosgrond. Als mijn onderwerp in direct zonlicht staat, gebruik ik mijn pet om het in de schaduw te zetten. Hierdoor worden de kleuren versterkt en wordt een zwaar contrast voorkomen.

EEN LAATSTE FOTO

Mijn interesse in het grote aantal paddenstoelen dat ontsproot in een plaatselijke struik heeft me geïnspireerd om wat meer te experimenteren met focusbracketing en om dit bericht te schrijven. Er zijn echter talloze onderwerpen waarvoor focusbracketing kan worden gebruikt. De foto hieronder is daar een voorbeeld van, maar (om eerlijk te zijn) was het compleet toeval. Net na het fotograferen van een paddenstoel, kwam ik op het wandelpad twee padden tegen. Ik bukte snel, richtte de camera en drukte op de ontspanner, waarna ik erachter kwam dat focus stacking nog steeds was ingeschakeld. Dit is die foto:

Als macro-fotografie niet jouw ding is, bekijk dan mijn artikel over het gebruik van focusbracketing en -stacking voor je landschapsbeelden.check out

Dit artikel is opnieuw geplaatst met toestemming van de blog 'Creative Island Photo' van Peter Baumgarten. Bekijk meer foto's en tips of laat een opmerking achter bij Peters oorspronkelijke bericht.

Uitgelichte producten

• OM-5
• OM-1
• OM-D E-M1 Mark III
• M.Zuiko Digital ED 12-40mm F2.8 PRO
• M.Zuiko Digital ED 60mm F2.8 Macro